SARILIK UYARISI

Sarılık nedir ?

Sarılık bir çok yenidoğanın cildinde görülen sarı renktir. Bilirubin denilen kimyasalın bebeğin kanında oluşması ile meydana gelir. Sarılık, cilt rengine bakmadan her ırktan ya da etnik kökenden bebekte oluşabilir. Düşük seviyede bilirubin sorun değildir, fakat bazı bebeklerin çok fazla sarılığı vardır. Eğer tedavi edilmezse yüksek seviyede bilirubin beyin hasarına ve kernikterus denen hayat boyu süren rahatsızlığa sebep olabilir. Sarılığın erken teşhisi ve tedavisi kernikterusu önleyebilir. Bebekler ilk 48 saatlerinde her 8 ila 12 saatte bir ve 5 günlük olmadan önce tekrar olmak üzere sarılık kontrolünden geçmelidir.

Sarılığa ne sebep olur ?

Sarılık, alyuvarların bölünmesi ve bilirubin artmasıyla gelişir. Bazı alyuvarların her gün yok olması normaldır. Anne karnındayken, annenin karaciğeri bebek için bilirubini yok eder, fakat doğumdan sonra bebeğin karaciğerinin yok etmesi gerekmektedir. Bazı bebeklerde karaciğer bilirubinden kurtulmak için yeterince gelişmemiş olabilir. Bebeğin vücudunda çok fazla bilirubinin oluştuğunda, cilt ve gözlerin beyazı sarı gözükebilir. Bu sarı renklenmeye sarılık denir.

Sarılığın bazı belirtileri nelerdir ?

Sarılık genel olarak ilk yüzde oluşur ve bilirubin seviyesi artıkça göğüs, karın bölgesine, kollara ve bacaklara ilerleyebilir. Aynı zamanda gözlerin akı sarı gözükebilir.Koyu renkli bebeklerde sarılığın görülmesi daha zor olabilir. Bebeğinizin doktoru, bebeğinizin kanında ne kadar bilirubin olduğunu test edebilir ve etmelidir.

Sarılık tedavi edilebilir mi ?

Evet, edilebilir. Yüksek bilirubin seviyesi için tedavide, bebeğiniz soyulur ve özel ışıkların altına koyulur. Bu ışıklar bebeğe zarar vermez. Bu hastanede hatta evde bile uygulanabilir. Bebeğin süt alımının da artırılması gerekir. Bazı durumlarda, eğer bebeğin bilirubin seviyesi çok yüksekse, doktorunuz bebeğe kan nakli yapabilir. Sarılık genel olarak beyin hasarı söz konusu olmadan tedavi edilir. Bebeğinizi güneş ışığına bırakmak, sarılık tedavisi için güvenli bir yol olarak önerilmemektedir.

Bebeğim sarılık olacak mı ?

Bebeklerin %60’ı sarılık olur. Bazı bebeklerde diğerlerine göre, daha şiddetli sarılık ve yüksek bilirubin seviyesi olabilir. Aşağıdaki risk faktörlerinden herhangi birine sahip olan bebeklerin yakın takibe ve erken sarılık tedavisine ihtiyacı vardır:

Erken doğan bebekler. 37 hafta ya da 8,5 aydan önce doğan bebeklerde karaciğer tam olarak gelişmediği için sarılık olabilir. Gelişmemiş olan karaciğer çok fazla bilirubinden kurtulamayabilir.

Koyu renkli bebekler. Koyu ciltli bebeklerde sarılık gözden kaçırılabilir ya da teşhis edilemeyebilir. Diş etlerini ve dudak içlerini kontrol etmek sarılığı ortaya çıkarabilir. Eğer şüphe varsa, bilirubin testi yapılmalıdır.

Kalıtım. Doğu Asya ya da Akdeniz ailelerinin bebeklerinde sarılık olma ihtimalı daha yüksektir. Aynı zamanda bazı ailelerde G6PD eksikliği durumu kalıtımsal olabilir ve bebeklerinin sarılık olma ihtimali daha yüksektir.

Beslenme zorlukları. İlk günlerinde, beslenmeyen, çiş ya da kaka yapmayan bebeklerin sarılık olma ihtimali daha yüksektir. A tipi sarılık gözüken kardeşi olan bebeklerde sarılık daha fazla görülür.

Morluklar. Doğumda zedelenen bebeklerde sarılık daha fazla görülür. Morluklar, kanın damardan sızmasıyla oluşur ve cildin siyah ve mavi gözükmesine sebep olur. Geniş morlukların iyileşmesi yüksek bilirubin seviyesine sebep olur ve bebeğiniz sarılık olabilir.

Kan grubu. O ya da RH negatif kan grubu olan kadınların, daha yüksek bilirubin seviyeli bebekleri olabilir. RH uyuşmazlığı olan annelere, annenin sonraki hamileliklerinde, bebeğin alyuvarlarına karşı antikor üretmesini engellemek için, Rhogam antikoru enjekte edilmelidir.

Bebeğimin sarılığının beyin hasarına sebep olmamasından emin olmak için ne yapabilirim ?

Doktorunuza bilirubin testini sorun.

Hastaneden ayrılmadan önce takip edilecek bir plan yapın. Bilirubinin en yüksek seviyede olduğu dönem olduğu için, 3 ila 5 günlük tüm bebekler doktor kontrolünden geçmelidir. Takip etmeniz gereken doktor ziyaretiniz hastaneyi terk ettiğinizde bebeğinizin kaç günlük olduğuna ve diğer risk faktörlerine bağlıdır. İlk 24 saatinde sarılığı olan ya da hastaneden çıkmadan önce yüksek bilirubin seviyesi olan bebekler, erken bir takip programına alınmalıdır.

Sarılığı ciddiye alın. Eğer bebeğinizde aşağıdaki durumlar varsa doktorunuzdan bebeğinizi aradığınız gün görmesini isteyin:

• Çok sarı ya da turuncuysa ( renk değişimi kafadan başlayıp, ayak parmaklarına kadar yayılır) ,

• uyanmakta zorlanıyorsa ya da hiç uyumuyorsa ,

• meme ya da biberon almıyorsa ,

• çok huysuzsa ya da ,

• bezleri ıslak ya da kirli değilse .

Eğer bebeğinizde aşağıdaki durumlar varsa acil tıbbi yardım alın :

• yatıştırılamaz şekilde ya da çığlık çığlığa ağlıyorsa ,

• yay gibi geriliyorsa ( baş yada boyun ve topuklar geriye, vücudu öne doğru kıvrılıyorsa),

• vücudu fazla katı ya da gevşek ise, ya da

• tuhaf göz hareketleri varsa.
  

KAYNAK: Jaundice Alert